VAN HAVZASI
İl alanının %53,4’ü dağlardan, %32,9’ü platolarda ve %13,7’si ovalar ile kaplıdır. Van Havzada yükseltiler 1.650–2.600 m. arasında değişmektedir. Van Gölü’nün güneyinde Kavuşşahap Dağları, doğusunda Erek Dağı sıradağlar biçiminde devam eder. İran sınırında başlayarak göle doğru eğimle yayılan sıradağlar içersinde Pir Raşit, İsa Bey, Erk, Sudis, Başet, İspiriz, Hirabit ve Kars Dağları’nın yükseltileri yer alır. Van Gölü’nün güney ve doğusundaki değişik dağlar çeşitli jeolojik devirlerde şiddetli kıvrılma ve büklümlere maruz kalarak eski katmanların yeryüzüne çıkmasına neden olmuştur².
Nemrut Dağı’nın püskürmesi ve lavlarının geniş bir set oluşturacak biçimde yayılmasıyla Muş-Van çukurları dolarak ikiye ayrılmıştır. Murat Irmağı ile ilgisi kesilen Van Çanağı’nda sular birikerek Van Gölü’nü oluşturmuştur. Van Gölü çevresinde Van, Erciş, Arin, Adilcevaz ve Ahlat ovaları yer almaktadır. Van Gölü çevresinde irili ufaklı göller vardır. Bunlardan Aygır Gölü ile suları tatlı olan Nemrut Gölü krater gölleridir. Arın Gölü, Van Gölü’nden bir alaviyon seddi ile ayrılmıştır. Van Gölü’nün doğusunda yer alan Erçek Gölü ise tektonik hareket sonucunda oluşmuştur³.
Van Gölü kabaca bir dik üçgene benzemektedir. Üçgenin hipotenüsü gölün en geniş yerine karşılık gelmektedir. Güneydoğudan kuzeydoğuya doğru yaklaşık olarak 38º – 15’ ve 38º–58’ kuzey coğrafi enlemler arasında uzanmaktadır. Van Gölü, Van ve Bitlis illeri içersinde yer alır⁴.
Awesome heading
Gölün yüzölçümü 3.713 km² olup deniz seviyesine göre göl yüksekliği 1647 m.dir. Van Gölü, çevresinde bulunan birçok akarsu tarafından beslenmektedir. Başlıca akarsular; Zilan Suyu, Bend-i Mahi Çayı, Hoşap Suyu, Karasu Çayı, Deli Çay, Arpak Çayı ve Memedik Çaylarıdır⁵.
Van Gölü su seviyesi, mevsimlik değişimleri dışında zaman zaman 3–4 m.’yi bulan bazı oynamalar gösterir. Eldeki verilere göre, 1810–1850 ve 1880–1892 tarihleri arasında maksimum su seviyelerine ulaşmıştır. Buna karşılık 1852–1892 yılları arasında su seviyesi oldukça alçalmıştır. Göl içersinde Ahtamar, Adır, Çarpanak ve Kuş adaları mevcuttur. Gölün doğudan batıya uzunluğu 125 km., eni ise 65 km.dir. Göl derinliği ortalama 100 m. olup, en derin yeri 451 m.’dir⁶.
Göl çevresindeki yerleşim merkezlerinde karasal iklim hakimdir. Sıcaklık ortalaması enlem ve yükseklik derecesine göre değişir. Van’da yıllık sıcaklık ortalaması 8.8 Cº , Ahlat, Gevaş ve Adilcevaz’da ise 10 Cº ‘dir⁷.
Van Gölü Havzası zengin bitki örtüsüne sahip olmasına rağmen, bölge dağları genel olarak ağaçsızdır. Bölgede bozkır bitki örtüsü hakimdir⁸.
¹ Erinç-Öngör, a.g.e, 100–103.
² Sırrı Erinç, Doğu Anadolu Coğrafyası, İstanbul, 1953, 67 v.d.
³ Turizm ve Tanıtma Bakanlığı,Van Gölü Çevresi Turizm ve Rekreasyon Master Planı, Ankara, 1990, 16. v.d.; Erinç, a.g.e.,60-65.
⁴ Ahmet Ardel, “Van Gölü”, Beşinci Üniversite Haftası Van, İstanbul, 1944, 205, v.d.
⁵ Yeni Rehber Ansk., C. XX., 42, v.d.
⁶ Sırrı Erinç, a. g. e., 70. v. d.; Van Kütüğü, Ankara, 1993, 5-20.
⁷ Turizm ve Tanıtma Bakanlığı, a.g.e., 26-32.
⁸ Yeni Rehber Ansk., C.XX., 48.
- Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit.
- Nam et molestie urna, in aliquam sapien.
- Duis fringilla leo at leo convallis aliquet. Nunc eget vestibulum quam.